Εχουμε γράψει επανειλημμένως γι' αυτόν. Ο «υπολογιστής των φτωχών», ο «φορητός των μαθητών», ο «ένας υπολογιστής για κάθε παιδί» (OLPC) ή ο ΧΟ-1 (όπως τελικά λέγεται το μοντέλο που βρίσκεται στη γραμμή παραγωγής) είναι ένας επαναστατικά μικρός υπολογιστής, φτιαγμένος με προδιαγραφές παιδικής χρήσης: ανθεκτικός, αδιάβροχος, αναγνώσιμος και στη λιακάδα, αυτόματα και ασύρματα δικτυούμενος, με ελάχιστη κατανάλωση ρεύματος και δυνατότητα επαναφόρτισής του ακόμη και με... μανιβέλα ή πετάλι... Ενα μικρό θαύμα που κοστίζει γύρω στα 150 ευρώ και θα φθάσει στα χέρια των παιδιών - και των ελληνόπουλων - δωρεάν. Αλλά είχε εξαρχής δύο «θανάσιμα αμαρτήματα»: δεν χρησιμοποιούσε μικροεπεξεργαστή της παντοδύναμης Intel και δεν εξαρτούσε τη λειτουργία του από τα Windows της μονοκράτειρας του λογισμικού Microsoft. Αντίθετα, είχε επιλέξει έναν φθηνό και μη ενεργοβόρο επεξεργαστή της «δεύτερης» AMD και για λειτουργικό σύστημα το δωρεάν Linux.
Ο ακήρυχτος πόλεμος
Ακόμη χειρότερα - για τους «γίγαντες» - συσπείρωσε γύρω του μια στρατιά εθελοντών που ετοίμαζαν και ετοιμάζουν πυρετωδώς προγράμματα εφαρμογών «ανοιχτού λογισμικού». Δηλαδή, δωρεάν και μακράν των κλειστών προγραμμάτων επιχειρήσεων όπως η Microsoft. Αν όντως έπιανε τον στόχο του - να διανεμηθεί σε εκατομμύρια παιδιά ανά την υφήλιο -, οι «γίγαντες» θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με μια επόμενη γενιά μη εθισμένη στα δικά τους προϊόντα. Σε μια εποχή που οι πάντες έμοιαζαν να υποκύπτουν στο «συνδρομητικό μοντέλο» (πληρώνεις για μια ζωή τους «γίγαντες», όπως ως σήμερα πληρώνεις την ΕΡΤ στον λογαριασμό της ΔΕΗ), η προοπτική μιας τέτοιας ανατροπής σήμανε συναγερμό στα επιτελεία των υπερδυνάμεων της πληροφορικής.
Επακολούθησε ένας ακήρυχτος πόλεμος, με τους δύο γίγαντες είτε να παρουσιάζουν τις δικές τους εναλλακτικές προτάσεις (βλ. φορητός Classmate της Intel με κόστος 225 δολάρια) είτε να πιέζουν με κάθε τρόπο τις κυβερνήσεις που συζητούσαν με τον Νεγκροπόντε για τον OLPC να μη δεχθούν το ανατρεπτικό για τη δασκαλοκεντρική παιδεία μοντέλο του. Ενας πόλεμος σε δύο επίπεδα, το ένα με επιχειρήματα τεχνολογικά, το άλλο - και πολύ πιο βαθύ - με επιχειρήματα εκπαιδευτικά και κοινωνικά. Διότι, αξίζει να το υπογραμμίσουμε καθώς ελάχιστα ΜΜΕ το αναφέρουν, το κίνημα του Νεγκροπόντε είναι προάγγελος του περάσματος στη «διερευνητική διδασκαλία». Κάτι απόλυτα συμβατό με την αλλαγή στην Παιδεία που υιοθέτησε πρόσφατα η ΕΕ αλλά διόλου συμφέρον για καθεστώτα που λογοκρίνουν και ποδηγετούν τη μάθηση. Ο «φορητός του μαθητή» είναι τελικά ένας καταλύτης επικοινωνίας, μάθησης, δημιουργικότητας και εκδημοκρατισμού. Με τόσα ντόμινο που υπόσχεται να στήσει για καθεμιά από αυτές τις περιοχές, δεν ήταν διόλου δύσκολο να βρεθούν σύμμαχοι στην καταπολέμησή του.
Από τον πόλεμο στην ειρήνη
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα επιδεικνύει περιχαρής τον μαθητικό φορητό υπολογιστή OLPC ΧΟ-1. Χάρη στις παραγγελίες της χώρας του - αλλά και της Αργεντινής, της Λιβύης, της Νιγηρίας, της Ρουάντας, της Ταϊλάνδης και της Ουρουγουάης - τα πρώτα δέκα εκατομμύρια τέτοιοι υπολογιστές θα παραδοθούν σε παιδιά ως το τέλος του έτους
Οι πτυχές του ακήρυχτου πολέμου ήταν πολλές και οι δραματικές ανατροπές αλλεπάλληλες, μέχρι που την άνοιξη ήταν αρκετοί οι αναλυτές που πίστευαν ότι ο Νεγκροπόντε δεν θα τα κατάφερνε. Ο ίδιος ο συμπατριώτης μας - επικεφαλής του ΜΙΤ Lab και του οργανισμού OLPC - δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η Intel θα έπρεπε να ντρέπεται για το ότι δίνει τους Classmate σε τιμή κάτω του κόστους προκειμένου να σαμποτάρει τις συμφωνίες διαφόρων κυβερνήσεων για προμήθεια OLPC ΧΟ-1 και να τις μεταστρέψει υπέρ της!
Οι γίγαντες όμως δεν είχαν ζυγίσει τον «άσο στο μανίκι» του Νεγκροπόντε: το όραμά του είχε εμφυσήσει έμπνευση και ενθουσιασμό στους απανταχού καθηγητές και φοιτητές πληροφορικής. Για πρώτη φορά αισθάνονταν ότι μπορούσαν να παλέψουν για κάτι έξω από τα στεγανά των «γιγάντων», πέρα από τις επιταγές της κερδοφορίας και του μάρκετινγκ. Κάθε τεχνικό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν στην κατασκευή του ΧΟ-1 ήταν μια πρόκληση για καινοτομία. Ετσι ως τα τέλη της άνοιξης οι λύσεις που είχαν δοθεί στα προβλήματα του φορητού ήταν όχι μόνο επαρκείς αλλά και είχαν καταστήσει όλους τους σχεδιαστές και προγραμματιστές των μεγάλων κατασκευαστών άφωνους θεατές μιας εκρηκτικής δημιουργικότητας. Το «μηχανάκι» είναι πλέον πρότυπο σχεδιασμού και οι εφαρμογές που τρέχουν επάνω του έδειξαν σε όλους ότι «μπορούν και χωρίς τους γίγαντες».
Το τοπίο καθάρισε ξαφνικά την Παρασκευή και 13 του Ιουλίου: με ένα κοινό ανακοινωθέν της Intel και του OLPC γνωστοποιήθηκε τοις πάσι ότι η πρώτη εισέρχεται στο διοικητικό συμβούλιο του δευτέρου και διαθέτει χρήματα και προγραμματιστές για την προώθηση του κοινωφελούς σκοπού του. Ο «γίγας» αποδεχόταν το ανώφελο της αντιπαράθεσης και προσχωρούσε ως σημαίνων σύμμαχος στο στρατόπεδο των «αναρχοαυτόνομων». Πόλεμος, τέλος!
Νέα εποχή για παιδιά και γονείς
Ο υπερφορητός Eee PC 701 της Acer είναι ένας από τους μιμητές του OLPC και στοχεύει στα πιο «μεγάλα παιδιά»... κάθε ηλικίας
Για τους πολλούς η εξέλιξη αυτή μοιάζει απίστευτη. Για τους εμπειρότερους όμως των αναλυτών τα σημάδια της μεταστροφής είχαν διαβαστεί από τις 19 Απριλίου. Τότε, στην επίσκεψη του ιδρυτή της Microsoft Μπιλ Γκέιτς στο Πεκίνο και στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της εταιρείας ονόματι «Unlimited Potential» («Απεριόριστο δυναμικό»), είχε εξαγγελθεί η διάθεση μιας πλήρους σειράς λογισμικού (Windows ΧΡ Starter Edition, Microsoft Office Home και Student 2007) έναντι 3 μόλις δολαρίων σε όποια κυβέρνηση του Τρίτου Κόσμου εξοπλίσει τα σχολεία της με υπολογιστές που μπορούν να τρέξουν το συγκεκριμένο λογισμικό! Η προϋπόθεση αυτή δεν άφηνε διόλου έξω το OLPC ΧΟ-1. Διότι, μολονότι η ιδεολογία του OLPC είναι «ανοιχτού λογισμικού» και το μηχάνημα δεν διαθέτει τον σκληρό δίσκο που απαιτεί το λογισμικό της Microsoft, η εταιρεία του Γκέιτς είχε φροντίσει για την ύπαρξη κερκόπορτας: μια θύρα κάρτας SD μέσω της οποίας μπορεί κανείς να το «δει». Το γεγονός ότι ο επεξεργαστής AMD Geode GX που χρησιμοποιεί ο ΧΟ-1 είναι συμβατός με τους Χ86 της Intel λύνει τα χέρια.
Η σιβυλλική ανακοίνωση της Microsoft χτύπησε το καμπανάκι του τελευταίου γύρου για την Intel. Ηξερε ότι δεν μπορούσε να ψέξει δημόσια την παραδοσιακή σύμμαχό της καθώς και η Intel προωθούσε τους Classmate άλλοτε με Windows και άλλοτε με Linux. Μάλιστα, για να εξυπηρετεί την ολοένα αυξανόμενη πελατεία της με «ανοιχτό λογισμικό», η Intel είχε δημιουργήσει ειδικό τμήμα προγραμματιστών Linux. Τώρα όμως διακυβευόταν το μέλλον της. Με μια «δυτική» αγορά υπολογιστών που πλησιάζει στον κορεσμό, οι ελπίδες της είχαν συγκεντρωθεί στον αμηχανογράφητο Τρίτο Κόσμο, το «Ψηφιακό Χάσμα». Αν άφηνε τον OLPC να τον πλημμυρίσει με μηχανάκια τεχνολογίας AMD, με την εναλλακτική δυνατότητα χρήσης Linux ή Windows, τι θα έμενε για την ίδια; Δάγκωσε λοιπόν την περηφάνια της και προσχώρησε πλησίστια στον στόλο του αντιπάλου. Τώρα οι προγραμματιστές της υπόσχονται να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους για τη συνεχή βελτίωση των εφαρμογών Linux στον ΧΟ-1 και οι γραμμές παραγωγής της διεκδικούν να πάρουν την παραγγελία μικροεπεξεργαστών για το όποιο νέο μοντέλο του!
Η Microsoft; Πώς θα απαντήσει σε αυτή την ενδυνάμωση του στρατοπέδου Linux; Δεν θα πρέπει να ανησυχεί κανείς. Την απάντηση έδωσε από τις 7 Μαρτίου, σε συνέντευξή του στο ZDnet, o αντιπρόεδρος και επικεφαλής πωλήσεων της AMD Henri Richard: «Είναι πολύ απλή άσκηση για τη Microsoft το να μεταστρέψει τα Windows Vista ώστε να τρέχουν και σε OLPC. Με την επόμενη γενιά επεξεργαστών που θα έχουν αυτοί οι φορητοί όλη η απαραίτητη ισχύς θα είναι διαθέσιμη». Αρα... η ύπαρξη και της AMD και της Intel στο διοικητικό συμβούλιο του OLPC είναι η μεγαλύτερη εγγύηση για τη «γηραιά αλεπού» ότι δεν θα μείνει εκτός παιδειάς. Αρκεί να συνεχίσει στον δρόμο που ξεκίνησε με την προσφορά λογισμικού έναντι 3 δολαρίων...
Ευρυζωνικός πολιτισμός
Σωρευτικά η αποτίμηση της ανατροπής που έφερε στην πορεία της πληροφορικής ο φορητός του Νεγκροπόντε έχει να κάνει με το ισοζύγιο «μεγαλύτερη αγορά, χαμηλότερου κόστους προϊόντα». Είχαμε συνηθίσει σε μια πορεία όπου το κόστος ανά επεξεργαστική ισχύ έπεφτε ραγδαία αλλά οι εταιρείες φρόντιζαν να παρουσιάζουν προϊόντα που απαιτούσαν διαρκώς περισσότερη ισχύ. Με την καινοτόμο παρέμβαση του OLPC η ταμπέλα «ως εδώ» εμφανίστηκε. Εφεξής η βιομηχανία πληροφορικής γνωρίζει ότι θα πρέπει να μεγαλώσει το δυνατόν ταχύτερα την «πίτα» ώστε να βγάζει το κέρδος της από τις μαζικές πωλήσεις φθηνότερων συσκευών, με ακόμη και δωρεάν λογισμικό. Αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά με την ένταξη όλου του γήινου πληθυσμού στον «ευρυζωνικό πολιτισμό». Και τα μηχανάκια που διαδικτυώνονται αυτόματα, απαιτώντας ελάχιστη ενέργεια, όπως ο OLPC ΧΟ-1, είναι το καλύτερο μέσο γι' αυτή την ένταξη.
Το μήνυμα έχει ήδη ληφθεί και από την υπόλοιπη αγορά. Στις τεχνολογικές εκθέσεις αυτού του μήνα παρουσιάστηκαν συσκευές που μιμούνται τον ΧΟ-1 αλλά απευθύνονται σε παιδιά και γονείς. Δείγματα είναι ο Eee PC 701 της Acer, το Foleo της Palm και το Nanobook της Via. Με μέγεθος βιβλίου, βάρος γύρω στα 800 γραμμάρια και τιμές από 400 ως 600 δολάρια, στηρίζονται στο ανοιχτό λογισμικό για να δώσουν στους χρήστες τους πλήρη ελευθερία κίνησης στο Διαδίκτυο και συντονισμό με τις άλλες συσκευές τους, όπως κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές.
Λογικά, όλα αυτά είναι χαρμόσυνα για όλους, ιδιαίτερα για τεχνολογικά τριτοκοσμικές χώρες όπως... η χώρα μας. Η υστέρηση στην ευρυζωνικότητα που είχαμε τώρα έχει ένα ακόμη κίνητρο να καλυφθεί. Από την άλλη πλευρά του νομίσματος, ένας κρίσιμος παράγοντας στην ευρυζωνική υποδομή είναι η υιοθέτηση του οράματος του «Ψηφιακού Δήμου» από την τοπική αυτοδιοίκηση. Στη χώρα μας το αντίστοιχο πρόγραμμα έχει ξεκινήσει και η Ευρωπαϊκή Ενωση προτείνει τη χρήση ανοιχτού λογισμικού από τους δήμους για το πέρασμα των υπηρεσιών τους στο Διαδίκτυο. Η διάδοση των «φορητών των μαθητών» και των όποιων άλλων φορητών συσκευών με ασύρματη διαδικτύωση θα φέρει σύντομα την κορύφωση της ζήτησης για ευρυζωνική επικοινωνία. Αλλά χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας μια υποσημείωση: η πυκνότητα αιτημάτων επικοινωνίας μέσα από αυτές τις συσκευές θα γονατίσει το όποιο δίκτυο είναι «μισακό» και μποτιλιαρισμένο. Ηδη τα δίκτυα των αμερικανικών πανεπιστημίων δηλώνουν ότι έχουν υπερφαλαγγιστεί από τα τιτιβίσματα των iPhone (ναι, αυτών που άρχισαν να διατίθενται μόλις προ μηνός!). Αρα οι μελέτες που θα υποβληθούν στο μεγαλόπνοο πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» της χώρας μας θα πρέπει να στοχεύσουν ψηλά. Ψηλότερα από το ψηφιακό χάσμα του παρόντος!
Τι γνωμη εχετε για αυτη την κινηση????Οπως εχω καταλαβει οι κομπιουτεραδες αφθονουν στο Forum.......
