ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΒΛΑΚΕΙΑΣ
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ To Εγχειρίδιο Βλακείας του Διονύση Χαριτόπουλου είναι ένα εγχειρίδιο αυτογνωσίας, μια συμπυκνωμένη φιλοσοφία ζωής με επίκεντρο τη νόηση και την κατανόηση, την ευφυΐα και την ανοησία, τη βλακεία και τον βλάκα. Τα σχετικά φαινόμενα εξετάζονται τόσο από την ιστορική και ανθρωπολογική τους πλευρά όσο και ως κλινικά συμπτώματα της σύγχρονης ζωής.
Ο ίδιος ο συγγραφέας σημειώνει με νόημα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Επειδή όλοι υποτιμάμε τον αριθμό των ηλιθίων ανάμεσά μας και κάθε τόσο μας αιφνιδιάζουν πρόσωπα ''υπεράνω υποψίας'' μάλλον πρέπει να ξανασυστηθούμε...»
Ο Διονύσης Χαριτόπουλος έχει κατανείμει τους πρωτότυπους αφορισμούς του σε 88 ενότητες που αφορούν ισάριθμες περιπτώσεις/διαπιστώσεις/ ερμηνείες της ανθρώπινης βλακείας.
Το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί από την αρχή ως το τέλος αλλά και δίχως προφανή σειρά όπως ακριβώς μια συλλογή ποιημάτων ή αποφθεγμάτων.
Παλιά, για ν' αγοράσουμε λάδι στον μπακάλη, πηγαίναμε με την μπουκάλα, ο μπακάλης τη ζύγιαζε και κατόπιν αφαιρούσε το βάρος της από το ζύγι. Αυτό λεγόταν ντάρα (απόβαρο). Με τους συγγραφείς ισχύει το ίδιο. Για να μετρήσουμε την αξία τους, πρέπει πρώτα να ξεχάσουν τα όσα διάβασαν. Τι μένει; Ο Χαριτόπουλος ανήκει στην τάξη των αυτομαθών, αυτών που διδάχτηκαν από τα πράγματα κι όχι από τα βιβλία. Αυτό πιθανώς τον έκανε να μιλήσει για τη συμπαθή ανθρωπότητα της βλακείας. Η κατηγορία βέβαια δεν είναι ξεκάθαρη. όλοι είμαστε βλάκες, συχνά λόγω υπερβολικής εξυπνάδας.
Η χάρη του βιβλίου βρίσκεται στην επιδεξιότητα με την οποία παρακάμπτονται οι δυσκολίες, στις ξαφνικές καθαρές ανάσες των κατηγοριοποιήσεων, στην αίσθηση που έχει ο συγγραφέας για το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. 'Αλλωστε, «το μυαλό δεν έχει ζύγια». Ούτε η καρδιά, βέβαια, που δεν είναι ίδιον των εξ επαγγέλματος έξυπνων.
ΗΜΩΝ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣΌποιος ενθουσιάστηκε με το πρόσφατο ''Εγχειρίδιο βλακείας'' του Διονύση Χαριτόπουλου, ένα βιβλίο πρωτότυπων αφορισμών που επί πολλούς μήνες μετά την έκδοσή του (Μάρτιος 2008) εξακολουθεί να βρίσκεται στις πρώτες σειρές των ευπώλητων σε πανελλαδική κλίμακα, στο ''Ημών των Ιδίων'' (α' έκδοση: 2003) θα απολαύσει μερικά κείμενα που με τον αφοπλιστικό τρόπο του συγγραφέα εικονογραφούν όλη τη νεοελληνική τρέλα. Από το ζεϊμπέκικο και τον Καζαντζίδη έως το Χρηματιστήριο και την τηλεόραση, από την ''ψώρα'' του φενγκ σούι και τα γουέστερν έως την ανεργία και το ποδόσφαιρο, από τη ψευτογκλαμουριά των νεόπλουτων και τις βίζιτες έως τους αληθινούς ήρωες της διπλανής πόρτας, ο Χαριτόπουλος δεν χαρίζεται σε κανέναν και σε τίποτε.
Με αβυσσαλέο, συχνά σκοτεινό χιούμορ και διαπιστωμένη ικανότητα να ξεχωρίζει την ήρα από το σιτάρι, o συγγραφέας παρωδεί ανελέητα τη σύγχρονη ζωή. Ένα βιβλίο με δοκιμιακό λόγο που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα της σύγχρονης Ελλάδας.
Αφορισμοί, όπως αυτοί που περικλείονται στις σελίδες του ''Εγχειριδίου Βλακείας'', υπάρχουν κι εδώ. Ιδού μερικοί:
# Το ζεϊμπέκικο είναι σαν το ''Πάτερ Ημών''. Τα είπες όλα με τη μία.
# Οι μηχανισμοί αποβλάκωσης προηγούνται πάντα των μηχανισμών κατανάλωσης.
# Η καριέρα είναι η σύγχρονη κοιλάδα των δακρύων.
# Οι Έλληνες άκουγαν Θεοδωράκη και Χατζιδάκι, μα τραγουδούσαν Καζαντζίδη.
Αλλά το βιβλίο αντλεί το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του από τα ίδια τα κείμενα. Ιδού μερικά ενδεικτικά παραδείγματα:
1 (Για την Αριστερά):
Σήμερα η Αριστερά φθίνει στο περιθώριο. Κάποιοι λίγοι έμειναν οι πολλοί λάκισαν. Είναι ερμηνεύσιμο. Αριστερά σημαίνει ανιδιοτέλεια μια λέξη που κοντεύει να εξοριστεί και από τα λεξικά, πόσο μάλλον από τη ζωή των ανθρώπων. Και αριστερός είναι στάση ζωής με συνέχεια και συνέπεια δεν είναι ειδικότητα κτηθείσα εν τη νεότητι ή εξαργυρώσιμη εμπειρία.
Όπως είπε και κάποιος, ''επειδή έπεσε το Τείχος, δεν σημαίνει ότι θα γίνω κι εγώ κάθαρμα''.
2 (Για το ποδόσφαιρο):
Φίλαθλος που κόβει εισιτήριο δεν υπάρχει. Είμαστε όλοι οπαδοί. Δεν πάει άλλος στο γήπεδο με κρύο μάτι. Αγώνας χωρίς πάθος δεν γίνεται. Η συναισθηματική στράτευση είναι βαριάς μορφής. Η ομάδα είναι προέκταση του εαυτού σου μπορεί να σε απογοητεύσει, να σε σκάσει, να σε χτικιάσει, αλλά δεν θα την προδώσεις ποτέ. Η ομάδα να πάει καλά κι όλοι οι άλλοι να πάνε να γκρεμιστούν.
3 (Για την ανεργία):
Απ' όλα τα κουσούρια που μπορεί να σέρνει ένας άντρας τίποτα δεν είναι πιο αβάσταχτο από το να γυρνάει στο σπίτι του με άδεια χέρια. Πόσες γυναίκες δεν έχουν υποστεί διά βίου τιποτένιους συζύγους, βίαιους ή άπιστους, για μόνο τον λόγο πως συντηρούσαν οικογένεια.
Η ήττα του άντρα είναι συντριπτική. Η παρατεταμένη ανεργία τραυματίζει βαρύτατα τον ψυχισμό του τον ακυρώνει ως ενεργή ύπαρξη. Η μείωση που υφίσταται δεν είναι ποτέ στενά οικονομική κυριεύεται από αίσθημα αυτοϋποτίμησης και αναξιότητας έναντι των άλλων αντρών. Αισθάνεται να ξεπέφτει στα μάτια της γυναίκας του και των παιδιών του. Καταλήγει ξένος στο ίδιο του το σπίτι. Τα λόγια παρηγοριάς τού επιδεινώνουν το αίσθημα κατωτερότητας στον άντρα πρέπει σεβασμός, όχι οίκτος.
(Και όχι,δεν είμαι ο ατζέντης του Χαριτόπουλου
)